Nghề Khảm hay còn gọi là khảm xà cừ, cẩn xà cừ là ngành nghề đã có từ lâu đời, khoảng thế kỉ XI. Trước đây ngành nghề này rất phát triển vì có nguồn nguyên liệu dồi dào. Theo người dân địa phương kể lại, nghề Khảm được phát hiện bởi một vị tướng thời Lý có tên là Trương Công Thành. Trong một ngày tướng Công Thành đi du sơn du thủy trên bãi biển, ông bắt gặp một loài thủy vật không có ruột mà chỉ có vỏ nằm trên bãi cát. Cạo lớp bên ngoài thì thấy vân ngũ sắc rất đẹp nên ông mang về nhà. Sau khi tìm hiểu thì ông mới biết đấy là con xà cừ. Ông vẫn nghĩ đó chỉ là một con vật bình thường cho đến khi phát hiện lớp ngoài có màu sắc khác nhau ánh lên như ngọc. Sau đó ông đã thu lượm nhiều con xà cừ và làm nên một bức tranh hoành phi và một câu đối chữ cũ màu nâu trông rất đẹp. Từ đó nghề khảm trai ra đời.

Họa tiết trên bức khảm thường sẽ là chim muông, hoa lá

Theo kể lại, sau khi mất tướng Trương Công Thành đã truyền nghề lại cho những người dân thôn Ngọ. Sau nhiều năm, nghề khảm trai tiếp tục phát triển và thêm khảm sơn mài. Ngày nay, khảm trai không chỉ đơn thuần là thú vui tao nhã của những người dân trong vùng mà đã trở thành một ngành nghề truyền thống đem lại giá trị văn hóa và kinh tế cho đất nước. Cho đến bây giờ, để nhớ tới công ơn của tướng Trương Công Thành, người dân Chuyên Mỹ đã tôn ông làm Thành Hoàng Làng, ông tổ nghề khảm trai.

Khảm xà cừ thường được kết hợp với đồ gỗ đánh bóng sơn mài mỹ nghệ. Nền các bức khảm sẽ có màu tối để làm tôn lên màu sắc óng ánh của xà cừ. Họa tiết trên bức khảm thường sẽ là chim muông, hoa lá hoặc những cảnh làng quê Việt Nam… Tất cả những họa tiết đều mang đến cảm giác gần gũi, thân quen cho người thưởng thức.

Làng nghề khảm trai đang có nguy cơ bị mai một.

Mặc dù làng nghề khảm trai đã tồn tại từ lâu đời và đang góp phần nâng cao đời sống kinh tế của người dân tuy nhiên do sự xuất hiện của hàng loạt những sản phẩm nội thất mới nên nhu cầu đối với khảm trai của người dân đang có xu hướng giảm. Thêm vào đó việc thiếu thợ lành nghề, chưa áp dụng những kĩ thuật tiên tiến… nên làng nghề khảm trai đang có nguy cơ bị mai một.